شناسایی ارقام و لاین های برنج متحمل به تنش شوری از طریق نشانگرهای ریزماهواره

چکیده شوری یکی از مهم ترین موانع کشاورزی است، که عملکرد گیاهان زراعی را به شدت کاهش می دهد. جهت بررسی تأثیر تنش شوری بر برخی از خصوصیات مورفولوژیک 30 ژنوتیپ مختلف برنج، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان در سال 1393 اجرا شد. تنش شوری در مرحله ابتدایی رشد رویشی و در سه سطح شوری کلرید سدیم (0، 6 و 12 دسی زیمنس بر متر) اعمال شد و ارزیابی فنوتیپی بر اساس دستورالعمل irri اجرا و برخی از صفات مرتبط با ریشه و شاخساره و مقدار سدیم و پتاسیم برگ و ریشه گیاهچه ها اندازه-گیری شد. پس از آن تنوع میان ژنوتیپ ها، با استفاده از دوازده نشانگر ریز ماهواره (ssr) مرتبط با مقاومت به شوری مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس، وجود تفاوت معنی دار بین ژنوتیپ ها را برای همه صفات نشان داد که بیانگر تنوع ژنتیکی میان آن ها بود. ژنوتیپ های حسنی، شاهپسند، نعمت و fl478 بهترین عملکرد را در هر سه سطح تنش داشتند. همه آغازگرهای ریزماهواره استفاده شده نیز چند شکل بودند که از میان آن ها آغازگرrm493 بیشترین میزان چند شکلی و شاخص تنوع شانون و تنوع ژنی نی را به خود اختصاص داد. همچنین آغازگرهای rm1287، rm3412، rm493 و rm562 دارای پنج و سایر آغازگرها دارای چهار باند بودند و همه آن ها چند شکل بودند. کمترین تعداد آلل تکثیر شده مربوط به آغازگرrm5 با سه آلل بود. بر اساس نتیجه حاصل از این پژوهش از نشانگرهای مرتبط با saltol را می توان در برنامه های مختلف اصلاح برنج به منظور غربال و انتخاب ارقام متحمل به تنش شوری در مناطق تحت این تنش محیطی استفاده نمود. واژه های کلیدی: ارزیابی فنوتیپی، برنج، تنوع ژنتیکی، مرحله گیاهچه ای، نشانگرهای ریزماهواره